ព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃ ថ្ងៃទី ០៨ ខែ មេសា ឆ្នាំ ២០២២

ឯកឧត្តម សុខ សូកេន៖ “កម្ពុជាត្រៀមខ្លួនជានិច្ចសម្រាប់ការធានានូវសន្តិភាព វិបុលភាព និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនៅក្នុងទ្វីបអាស៊ី”

រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ បានថ្លែងថា “កម្ពុជាត្រៀមខ្លួនជានិច្ចសម្រាប់ការធានានូវសន្តិភាព វិបុលភាព និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនៅក្នុងទ្វីបអាស៊ី” នៅក្នុងឱកាសទទួលជួបសម្ដែងការគួរសមជាមួយ ឯកឧត្តម ខៃរ៉ាត់ សារីបាយ ប្រធានប្រតិបត្តិនៃសន្និសីទស្ដីពីអន្តរសកម្មភាព និងវិធានការកសាងទំនុកចិត្តនៅអាស៊ី (Conference on Interaction and Confidence Building Measures in Asia – CICA) នៅទីស្ដីការក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ។

ឯកឧត្តម សុខ សូកេន បានបន្តថា ៖ “តាងនាមឱ្យឯកឧត្តមឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ប្រាក់ សុខុន រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ ខ្ញុំសូមវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះ CICA ដែលជាវេទិកាពហុភាគីដ៏មានប្រសិទ្ធភាពមួយដែលជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងលើកកម្ពស់សន្តិភាព សន្តិសុខ និងស្ថិរភាពនៅក្នុងតំបន់អាស៊ី និងសកលលោកផងដែរ។ ក្នុងឱកាសនេះ ខ្ញុំក៏អបអរសាទរដល់ប្រទេសកាហ្សាក់ស្ថាន ដែលបានបន្តអាណត្តិរបស់ខ្លួនជាប្រធាន CICA សម្រាប់ឆ្នាំ ២០២២-២០២៤ និងការប្រារព្វខួប៣០ឆ្នាំរបស់ CICA។ ទន្ទឹមនឹងនេះ កម្ពុជាបានផ្ញើនូវរឿងព្រេង រួមជាមួយនឹងរូបភាព និងសំណេរពីតំបន់អេកូទេសចរណ៍សំខាន់ៗ របស់កម្ពុជា ទៅកាន់លេខាធិការដ្ឋាន CICA ដើម្បីបោះពុម្ព និងផ្សាយពីពិពិធភាពនៃវប្បធម៌ដ៏សម្បូរបែបរបស់តំបន់អាស៊ីសម្រាប់អបអរសាទរពេលវេលាដ៏ឧត្តុង្គឧត្តមនេះ”។ ជាមួយគ្នានេះ ក្នុងនាមជាឧត្តមមន្ត្រីកម្ពុជាសម្រាប់យន្តការ CICA ឯកឧត្តមបានគូសបញ្ជាក់សារជាថ្មីនូវការប្ដេជ្ញាចិត្តរបស់កម្ពុជា ក្នុងការត្រៀមខ្លួនជាស្រេចចូលរួមក្នុងដំណើរការ CICA ជាមួយបណ្ដាប្រទេសសមាជិកដទៃទៀត ដើម្បីធានានូវសន្តិភាព វិបុលភាព និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនៅក្នុងទ្វីបអាស៊ី។ ជាការឆ្លើយតប ឯកឧត្តម ខៃរ៉ាត់ សារីបាយ បានថ្លែងអំណរគុណចំពោះកម្ពុជា ដែលបានចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងដំណើរការ CICA ជាពិសេសចាប់តាំងពីកម្ពុជាក្លាយជាសមាជិក CICA ក្នុងឆ្នាំ២០១១ កន្លងមក។ ឯកឧត្តមប្រធានប្រតិបត្តិក៏បានអបអរសាទរកម្ពុជា ក្នុងការធ្វើជាប្រធានប្ដូរវេនអាស៊ានក្នុងឆ្នាំ២០២២ និងបានសន្យាថានឹងខិតខំសហការជាមួយកម្ពុជាបន្ថែមទៀតក្នុងគោលបំណងរួម ដើម្បីចូលរួមដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមរួមនៅតំបន់អាស៊ី។

ឆ្លៀតក្នុងឱកាសនោះ ឯកឧត្តមប្រធានប្រតិបត្តិ ក៏បានប្រគល់ជូននូវលិខិតអញ្ជើញផ្លូវការរបស់ប្រធានាធិបតីកាហ្សាក់ស្ថានជូនចំពោះ សម្ដេចអគ្គមហាសេនាបេតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ដើម្បីចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូល CICA លើកទី៦ ដែលនឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃទី១២-១៣ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២២ នៅទីក្រុងនូ-ស៊ុលតង់ សាធារណរដ្ឋកាហ្សាក់ស្ថាន។

បន្ទាប់ពីជំនួបជាមួយ ឯកឧត្តម សុខ សូកេន រួចមក ឯកឧត្តម Kairat SARYBAY និងគណៈប្រតិភូ CICA ក៏មានជំនួបដោយឡែកជាមួយនឹង ឯកឧត្តមបណ្ឌិត សុក ស៊ីផាន់ណា ទីប្រឹក្សាជាន់ខ្ពស់របស់រាជរដ្ឋាភិបាល និងជាឥស្សរជនឆ្នើមរបស់កម្ពុជាសម្រាប់ CICA និងតំណាងវិទ្យាស្ថានចក្ខុវិស័យអាស៊ី ដែលជាស្ថាប័នស្រាវជ្រាវតំណាងកម្ពុជាសម្រាប់វេទិកាស្ថាប័នស្រាវជ្រាវ CICA (CICA Think Tank Forum) ផងដែរ។

សូមគូសបញ្ជាក់ផងដែរថា សន្និសីទស្ដីពីអន្តរសកម្មភាព និងវិធានការកសាងទំនុកចិត្តនៅអាស៊ី (Conference on Interaction and Confidence Building Measures in Asia – CICA) ត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅថ្ងៃទី០៥ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩២ ក្រោមគំនិតផ្ដួចផ្ដើមរបស់អតីតប្រធានាធិបតីកាហ្សាក់ស្ថាន ឯកឧត្តម Nursultan NAZARBAYEV ដោយមានគោលបំណងក្នុងការពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ សន្តិសុខ សន្តិភាព និងស្ថិរភាពនៅអាស៊ី តាមរយៈកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងភេរវកម្ម ការទប់ស្កាត់ការរីកសាយភាយនៃអាវុធប្រហារប្រល័យ និងការលើកកម្ពស់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើបញ្ហាមនុស្សធម៌។ សន្និសីទនេះ មានប្រទេសសមាជិកពេញសិទ្ធិចំនួន ២៧ប្រទេស និងមានប្រទេសអង្កេតការណ៍ចំនួន០៩ និងមានអង្គការអង្កេតការណ៍ចំនួន៥ ខណៈកម្ពុជាបានចូលជាសមាជិកនៃ CICA នៅថ្ងៃទី០១ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១១៕

ម៉ាឡេស៊ី ចង់ស្នើយកភាសាមេឡាយូជាភាសាទីពីររបស់អាស៊ាន

នាយករដ្ឋមន្ត្រីម៉ាឡេស៊ី លោក Ismail Sabri បានប្រកាស់អំពីគំរោងស្នើសុំយកភាសា Bahasa Melayu ឬ Malay របស់ខ្លួន ឱ្យក្លាយទៅជា «ភាសាទីពីរ» របស់អាស៊ាន។ ម៉ាឡេស៊ីលើកឡើងបែបនេះ ដោយទាញហេតុផលចំនួន៣ថា៖

១៖ ដើម្បីលើកកម្ពស់ភាសាជាតិនៅលើឆាកអន្តរជាតិ។

២៖ ចង់យកលំនាំតាមសហភាពអឺរ៉ុប (EU) ដែលបានប្រើប្រាស់ភាសាផ្លូវការរហូតដល់ទៅ២៤ និងភាសាការងារចំនួនបី៖ អង់គ្លេស បារាំង និងអាល្លឺម៉ង់។

៣៖ ភាសា Melayu ត្រូវបានគេនិយាយរហូតដល់ទៅជិតពាក់កណ្តាល នៃចំនួនប្រជាពលរដ្ឋជាង៦០០លាននាក់នៅក្នុងតំបន់អាស៊ាន។

រហូតមកដល់ពេលនេះ ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ីបានប្រតិកម្មមុនគេក្នុងចំណោមប្រទេសអាស៊ាន៩ទៀត ដោយទាញហេតុផលថា បើគិតពីភាសាដែលនិយាយច្រើនជាងគេគឺ បាហាសាឥណ្ឌូនេស៊ីមិនមែន បាហាសាម៉ាឡេស៊ី នោះឡើយ។ ភាសា Bahasa Indonesia និង Bahasa Malaysia មានភាពខុសគ្នាខ្លះនៅក្នុងវាក្យសព្ទ អក្ខរាវិរុទ្ធ ការបញ្ចេញសំឡេង និងវេយ្យាករណ៍។

អាស៊ានដែលមានអាយុ៥៥ឆ្នាំហើយ បានយក «ភាសាអង់គ្លេស» ជាភាសាផ្លូវការ និងភាសាការងារចាប់តាំងពីដំបូងមកម្ល៉េះ។ តាមមើលទៅបំណងរបស់ម៉ាឡេស៊ីនេះ មិនអាចទៅរួចទេ ព្រោះមិនអាចរកសម្លេងកុងសង់ស៊ីសទាំង១០ប្រទេសបានឡើយ៕